Επιχειρηματική φιλανθρωπία!! η πρόκληση της καπιταλιστικής συνείδησης

Το τελευταίο διάστημα Ορισμένοι από τους πλέον πετυχημένους και πλουσιότερους επιχειρηματίες στον πλανήτη μας εφαρμόζουν έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης στον χώρο της πρόνοιας που ονομάστηκε Επιχειρηματική φιλανθρωπία. Η διαφορά αυτών των σύγχρονων επιχειρηματιών σε σχέση με το παρελθόν είναι πως οι ίδιοι μέσω των σχετικών ιδρυμάτων που έχουν συστήσει αποφασίζουν το πώς θα διαχειριστούν την κατανομή του πλούτου τους σε αυτούς που έχουν άμεσες ανάγκες επιβίωσης.

Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου Μπιλ Γκέιτς έχει συστήσει σχετικό ίδρυμα που η περιουσία του σήμερα ανέρχεται σε 29 δισεκατομμύρια δολάρια. Στην συνέχεια ο γκουρού των επενδύσεων γουόρεν μπάφετ θα προσφέρει στο ίδρυμα του Μπιλ Γκέιτς 31 δισεκατομμύρια δολάρια ώστε να βοηθήσει τους σκοπούς του ιδρύματος για την καταπολέμηση της φτώχειας και την επιβίωση των παιδιών στην Αφρική. Αντίστοιχες κινήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση έχουν γίνει και από άλλους κορυφαίους επιχειρηματίες όπως ο τέρνερ, η Σάντι Γουείλ, και ο Τζόρτζ σόρος όπου έχει συστήσει και σχετικό ίδρυμα. Εχει ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον να εξετάσει κάποιος τι σημαίνει αυτή η νέα αντίληψη όταν μάλιστα αυτή προέρχεται από επιχειρηματίες της νέας οικονομίας (χρηματοικονομικές υπηρεσίες & πληροφορικής). Αυτή ακριβώς η διαφορά κουλτούρας αυτών των επιχειρηματιών σε σχέση με προηγούμενες αντιλήψεις περί «φιλανθρωπιών και ευεργεσιών» αντανακλά τον σημερινό τρόπο σκέψης σε σχέση με τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες που επικρατούν σήμερα. Ωστόσο από αυτόν τον τρόπο προσέγγισης της φιλανθρωπίας ως έννοια και πράξη μπορούμε να οδηγηθούμε στα ακόλουθα συμπεράσματα.

1. ομολογείται σαφέστατα Και αποτυπώνεται η αποτυχία του σύγχρονου κράτους ως μηχανισμού μίας δίκαιης αναδιανομής του πλούτου. Η διαφθορά, η αναποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης δημιούργησαν συνθήκες ιδιοποίησης του πλούτου από κρατικούς ή οικονομικούς παράγοντες που έχουν πρόσβαση στην διαχείριση και κατανομή του με αποτέλεσμα την ανεπάρκεια κοινωνικής πολιτικής.
2. Την αποτυχία των πάσης φύσεως μη κυβερνητικών οργανώσεων να λειτουργήσουν ως δεύτερος πυλώνας του συστήματος πρόνοιας. Συχνά βλέπουν το φως της δημοσιότητας καταγγελίες για την διαφθορά στελεχών σε κορυφαίες μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΟΗΕ Παγκόσμια Τράπεζα), είτε για την προκλητική ζωή στελεχών που εμπλέκονται με την διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας ή άλλες παράνομες ενέργειες.
3. Η ανεπάρκεια των κρατικών δομών προνοιακής πολιτικής έρχεται να προσδώσει στην επιχειρηματική φιλανθρωπία κίνητρα ανθρωπιάς και ευγένειας προσπαθώντας μάλιστα να αποφορτίσει την «παλαιά φιλανθρωπία» η οποία ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την φοροδιαφυγή μέσω «ευεργεσιών και δωρεών». Πρόκειται ουσιαστικά για την πολιτική και τεχνοκρατική νομιμοποίηση της φιλανθρωπίας αναβαθμισμένη και εκσυγχρονισμένη και με ανθρώπινο πρόσωπο.

Βέβαια κάποιος θα ρωτούσε: Δεν είναι καλό που αυτός ο πλούτος διανέμεται σε αυτούς που έχουν ανάγκη και μάλιστα από αυτούς που τον παρήγαγαν ενώ αυτός θα παρέμενε εγκλωβισμένος στα ταμεία των τραπεζών; Κατ’αρχήν απαντάμε κατηγορηματικά ναι!!. Ωστόσο γνωρίζουμε τον κλασικό και αμείλικτο κανόνα των αγορών. Η παραγωγή και η συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια των λίγων προκαλεί τον πόνο και την δυστυχία των πολλών. Το 1992 ο Τζορτζ Σόρος όταν προκάλεσε την διεθνή κρίση με σκοπό την νομισματική κερδοσκοπία οδήγησε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων των αναπτυσσόμενων χωρών στην πείνα και στον θάνατο εφόσον οι οικονομίες τους δοκιμάστηκαν περισσότερο από την κρίση που προκλήθηκε. Θα μπορούσαμε να πούμε ασφαλώς πως η επιχειρηματική φιλανθρωπία επιστρέφει ένα μικρό μέρος στην κοινωνία που όμως το κόστος καταστροφής που δημιούργησε για την παραγωγή του πλούτου είναι απείρως μεγαλύτερο.

Παρ’όλα αυτά για εκείνες τις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που αγωνίζονται για έναν δικαιότερο κόσμο και για μια δίκαιη αναδιανομή του πλούτου θα πρέπει να προβληματιστούν σοβαρά για την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών αναδιανομής του. Η αναδιανομή του εισοδήματος, ή η όποια άσκηση κοινωνικής πολιτικής δεν μπορεί να προέρχεται από ένα μοντέλο που παράγει αντιλήψεις άκρατου κρατισμού όταν μάλιστα αυτό το κράτος είναι γραφειοκρατικό, συγκεντρωτικό και αυταρχικό και απαιτεί πολίτες να υπηρετούν και όχι να συνδιαμορφώνουν την πολιτική του. Τέλος ως κοινωνία όσο το αυτονόητο αγαθό της κοινωνικής προστασίας από δικαίωμα και υποχρέωση θα παραμένει ζητούμενο θα προστρέχουμε όλο και πιο πολύ στην επιχειρηματική φιλανθρωπία ως ένα υποκατάστατο της κοινωνικής πολιτικής.

Κώστας Θεοδωρόπουλος